در تندباد جفاها، موسیقی جاودان می‌ماند

پرسش: وقتی خیلی از اهالی موسیقی و همکاران شما با این ناملایمات روبه‌رو می‌شوند، در خودشان فرو می‌روند و دیگر کار نمی‌کنند. چه چیزی باعث شد شما در همه‌ی این سال‌ها این‌طور پویا به کار خود ادامه دهید؟
فکر می‌کنم دلیلش عشق و علاقه است.
به نظر من، زندگی بدون عشق معنایی ندارد و آدم باید کار خودش را دوست داشته باشد.
ممکن است من به راحتی با کسی اختلاف پیدا کنم، اما با کار خودم که نمی‌توانم اختلاف داشته باشم.
من از ابتدا عاشق این کار بوده‌ام.
موسیقی برایم هیچ‌وقت به صورت یک کار دل‌سردکننده نبوده و فقط عشق و علاقه بوده.

این را هم بگویم که در واقع مدیون استادان خودم هستم.
وقتی دلسوزی‌ فراوان برای پرورش‌ ما، تلاشی که داشتند، علاقه‌‌ای که با آن سر کلاس درس ما حاضر می‌شدند و نحوة کارکردن‌شان را در نظر می‌گرفتم، نمی‌توانستم به این مسئله بی‌تفاوت باشم.
در واقع این امر در من نهادینه شد.
طوری شد که بگویم من هم دوست دارم همین‌طور باشم.
فعالیت‌هایی که از این‌ها می‌دیدم، برای من درس بود.
در کنار درس موسیقی، نحوة زندگی کردن را به ما یاد می‌دادند.

به عنوان مثال آقای خالقی وقتی برای ارکستر کار می‌نوشت و می‌آورد، آن زمان هنوز فتوکپی نبود.
تمام پارت‌های ارکسترها و پارتیتور و پارت‌ها را با دست‌ می‌نوشتند.
فرض کنید تعداد ویولون‌ها زیاد بود، چند بار از روی آن می‌نوشت، اما هیچ‌وقت به دیگران نمی‌گفت شما آن را بنویسید.
این یعنی واقعاً عاشق کارش بود.

خاطرم هست حدود چهار سال شاگرد آقای ملک‌اصلانیان بودم.
یک بار ندیدم این مرد دیر سر کلاس بیاید.
یک بار ندیدم بگوید امروز خسته هستم و تمرین نکنیم.
با تمام جدیت و دقت، تمام تجزیه و تحلیل موسیقی غرب از هارمونی تا مسائل مختلف را با ما کار می‌کرد.
آدم فوق‌العاده‌ای بود.
برایم نمونه بود و همین‌طور معلمان دیگرم.

اتفاقاً یک روز در همین ایوان که الان نشسته‌ایم، همایون خرم که با هم دوست بودیم، آمده بود.
ذکر خیر صبا شد که چگونه با ما کار می‌کرد.
واقعیت این بود که من تا آن موقع تقریباً نفهمیده بودم که این‌ها چگونه عاشق کارشان بودند.
ضمن این‌که صحبت می‌کردم گفتم می‌دانی صبا دو روز در هفته برای تدریس می‌آمد.

من فارغ‌التحصیل دارالفنون هستم، منتها تمام درس‌های صبا را -قبل از این‌که پیش خودش بزنم- پیش آقای مهاجر زده بودم و زمانی که پیش صبا رفتم، دید من آن‌ها را بلدم و در پی این بود که مطلبی جدید برای ما بنویسد.
خیلی با حوصله پای تخته مطلب می‌نوشت و ما هم یادداشت می‌کردیم و به معلومات‌مان اضافه می‌شد.
ضمناً چیزهایی که زده بودیم مجدداً از زبان خودش می‌شنیدیم که چطور است.

شانس بزرگ من هم این بود که این استادها را داشتم؛ استادانی که خیلی برایم ارزشمند بودند؛ مثل دکتر برکشلی, صبا, تجویدی, کسرائیان, دکتر مهدی فروغ که مرد بسیار جالب و انسانی بسیار والا بود و خیلی‌های دیگر.
این بزرگان تمام وقت خود را گذاشتند تا ما تربیت شویم.
خب این خیلی ارزشمند است.

چند شب گذشته من جایی بودم که عمدتاً شاگردانم آن‌جا بودند.
بعضی‌ها می‌گفتند ما ۶۰ سال پیش شاگرد شما بودیم!
الان خودشان پیرمرد هستند و من هنوز دارم با این‌ها زندگی می‌کنم و عشق و علاقه‌ی من هستند.
خب در حقیقت این‌ها چیزهایی‌ست که از زندگی و استادانم یاد گرفته‌ام؛ این‌که چگونه باید با دیگران رفتار و کار کنم.